نقد دیدگاه استاد فیاضی در تبیین اصالت وجود و اعتباریت ماهیت

نوع مقاله : علمی ترویجی

نویسنده

دانش پژوه سطح 4 فلسفه اسلامی، مرکز آموزش تخصصی فلسفه اسلامی، حوزه علمیه، قم، ایران

چکیده

اصالت وجود و اعتباریت ماهیت را می‌توان رکن اصلی حکمت متعالیه دانست. این اصطلاح تفاسیر مختلفی دارد که هر یک را شاید بتوان ناظر به تبیین گوشه‌ای از ابعاد این معنا دانست. از این رو در این نوشته سعی شده است در ضمن نقد یکی از این تفاسیر (تفسیر استاد غلامرضا فیاضی)، تبیینی که به نظر می‌رسد به واقع نزدیک‌تر است ارائه شود. بدین جهت در این نوشتار با تبیین مبانی استاد فیاضی و جمع‌بندی نظریات ایشان درباره این اصل، هشت مبنا تبیین، و نقدهایی درباره آنها بیان شده است و در ضمن این نقدها بخشی از مبانی معنایی که به نظر صحیح‌تر است نیز تبیین شده است. همچنین دلیل ایشان برای نظر خود مبنی بر اعتباریت ماهیت با تبیین ویژه‌ای که دارند نیز بررسی و نقد شده و در ادامه مهم‌ترین لازمه این تبیین که به نظر می‌رسد صحیح نیست، تبیین و نقد شده است. از این رو در این نوشتار سعی شده است در ضمن ارائه نقدهایی به تبیین مذکور، مطالبی عرضه شود که محققان در حکمت متعالیه بدان وسیله بتوانند ثمره بیشتری از این مکتب فلسفی به دست آورند و به عمق هستی‌شناسی حکمت متعالیه نزدیک شوند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Critique of Master Fayyazi’s View in Explaining the Principality of Existence and Conventionality of Quiddity

نویسنده [English]

  • Huseyn Abbasi
Level 4 Scholar of Islamic Philosophy, Center for Specialized Education in Islamic Philosophy, Seminary, Qom, Iran
چکیده [English]

Principality of existence and conventionality of quiddity can be considered as the main pillars of transcendental philosophy. This term has various interpretations each of which can be regarded as related to one dimension of that meaning. Thus, in the present article, we have attempted to review one of these interpretations (that of Master Gholam-Reza Fayyazi), and offer an explanation that seems to be closer to reality. Accordingly, in this article, we have stated Master Fayyazi’s foundations and offered a summary of his opinions regarding this principle to explain eight foundations and critiques about them, while explaining some part of semantic foundations that seems to be more correct. Besides, we have also investigated and reviewed the reason he has offered for his opinion on conventionality of quiddity with his special statement. We have continued with explaining and reviewing the most essential consequence of that statement, which seems not to be right. Therefore, in this article, we have attempted, while offering critiques of that statement, to present points for researchers in the transcendental philosophy to enable them to gain more of that philosophical school and come closer to the ontological depth of transcendental philosophy.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Golam-Reza Fayyazi
  • transcendental philosophy
  • principality of existence
  • conventionality of quiddity
  • philosophical concepts
  • conditional mood
  1. صدرالدین شیرازی، محمد (1981م)، الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعة، چاپ سوم، دار احیاء التراث، بیروت.
  2. ــــــــ (بی‌تا)، الحاشیه علی الهیات الشفاء، بیدار، قم.
  3. ــــــــ (1378ش)، المظاهر الالهیه فی اسرار العلوم الکمالیه، چاپ اول، بنیاد حکمت اسلامی صدرا، تهران.
  4. ــــــــ (1363ش، الف)، المشاعر، چاپ دوم، کتابخانة طهوری، تهران.
  5. ــــــــ (1363ش، ب)، مفاتیح الغیب، چاپ اول، مؤسسۀ تحقیقات فرهنگی، تهران.
  6. ــــــــ (1354ش)، المبدأ و المعاد، چاپ اول، انجمن حکمت و فلسفۀ ایران، تهران.
  7. ــــــــ (1341ش)، العرشیه، چاپ اول، مولی، تهران.
  8. ــــــــ (1360ش، الف)، الشواهد الربوبیه فی المنهاج السلوکیه، چاپ دوم، المرکز الجامعی للنشر، مشهد.
  9. ــــــــ (1360ش، ب)، اسرار الآیات و انوار البینات، چاپ اول، انجمن حکمت و فلسفۀ ایران، تهران.
    1. ــــــــ (1420ق)، مجموعه رسائل فلسفی صدرالمتألهین، چاپ اول، حکمت، تهران.
    2. ــــــــ (1387ش)، سه رسائل فلسفی، چاپ دوم، دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیۀ قم، قم.
    3. فیاضی، غلامرضا (1387ش)، هستی و چیستی در مکتب صدرایی، چاپ اول، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم.
    4. ــــــــ (1395ش)، جستارهایی در فلسفة اسلامی، چاپ اول، انتشارات حکمت اسلامی، قم.
    5. یزدان‌پناه، یدالله (1388ش)، مبانی و اصول عرفان نظری، چاپ سوم، مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی، قم.