تبیین علمی امور خارق‌العاده از نظر علامه طباطبائی و فخر رازی

نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه فلسفه، دانشکده حکمت و دین پژوهشی، دانشگاه بین المللی جامعة المصطفی، قم ایران.

چکیده

کم‌تر کسی است که با امور خارق‌العاده آشنا نباشد یا نمونه‌ای از آن‌ها را نشنیده باشد، اما پرسشی که برای بسیاری مطرح می‌شود این است که علت این امور چیست و تبیین علمی آن‌ها از چه قرار است؟ آیا یک امر طبیعی شناخته یا ناشناخته این امور را به وجود می‌آورد یا یک امر فراطبیعی؟ در این پژوهش که به شیوه تحلیلی - توصیفی سامان یافته، تلاش می‌کنیم به این پرسش با تکیه بر آرای علامه طباطبایی و فخر رازی پاسخ دهیم. این دو دانشمند بلندآوازه جهان اسلام در عین حال که هر دو هم متکلم‌اند، هم فیلسوف و هم مفسر، درخصوص این مسئله پاسخ‌های متفاوتی ارائه کرده‌اند. علامه با توجه به مبانی کلامی و فلسفی که اختیار کرده است امر طبیعی را علت معرفی می‌کند و یک تبیین علمی از امور خارق‌العاده ارائه می‌کند، اما فخر رازی با عنایت به مبانی اشعری خود از امر فراطبیعی به‌مثابه علت یاد می‌نماید و تبیین علمی را ناممکن می‌داند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Scientific Explanation of Extraordinary Phenomena from Allameh Tabataba’i’s and Fakhr Razi’s Viewpoint

نویسنده [English]

  • Sayyid Abdurrauf Afzali
Assistant Professor, Department of Philosophy, Research Faculty of Wisdom and Religion, Al-Mustafa International University, Qom, Iran.
چکیده [English]

Few people are unfamiliar with or have not heard of extraordinary phenomena, but the question that arises for many is what causes these phenomena and how they can be scientifically explained. Does a natural phenomenon, known or unknown, give rise to these phenomena, or is it a supernatural phenomenon? In this study, which is conducted using an analytical-descriptive method, we attempt to answer this question based on Allameh Tabataba’i’s and Fakhr Razi’s viewpoint. These two prominent scholars of the Islamic world, both theologians, and philosophers and interpreters, have provided different answers to this issue. Allameh Tabataba’i, based on his theological and philosophical foundations, considered a natural fact as a cause, and provides a scientific explanation for extraordinary phenomena. On the other hand, Fakhr Razi, based on his own Ash‘ari foundations, considered a supernatural fact as a cause and deemed a scientific explanation impossible.

کلیدواژه‌ها [English]

  • extraordinary phenomena
  • miracle
  • Allameh Tabataba’i
  • Fakhr Razi
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1375)، شرح الاشارات و التنبیهات (الفخر الرازی)، قم: نشر البلاغه.
ابن‌کثیر، اسماعیل بن عمر (بی‌تا)، معجزات النبی، قاهره: المکتبة التوقیفیه.
ایجی، میر سید شریف (1325ق)، شرح المواقف، بی‌جا: الشریف الرضی.
بخاری، محمد بن اسماعیل (1407ق)، صحیح بخاری، بیروت: دار ابن‌کثیر.
بیومی مهران، محمد (1988م)، دراسات تاریخیه من القرآن الکریم، بیروت: دار النهضه.
طباطبایی، محمدحسین (بی‌تا)، نهایة الحکمه، قم: مؤسسة النشر الاسلامی التابعة لجماعة المدرسین.
ــــــــــــــــــــــــــ (1362)، اعجاز قرآن، تهران: مرکز نشر فرهنگی رجاء.
ــــــــــــــــــــــــــ (1390ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
فخر رازی، محمد بن عمر (1420ق)، التفسیر الکبیر (مفاتیح الغیب)، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
ــــــــــــــــــــــــــــ (1411ق)، المحصل، عمان: بی‌نا.
ــــــــــــــــــــــــــــ (1313ق)، الاربعین فی اصول الدین، حیدرآباد دکن: مطبعة مجلس دائرة المعارف العثمانیه.
قطب راوندی، سعید بن هبة الله (1430ق)، قصص الانبیاء، قم: مکتبة العلامة المجلسی.
مصباح، محمدتقی (بی‌تا)، معارف قرآن، (http://mesbahyazdi.ir/node/143).
مطهری، مرتضی (1368)، مجموعه آثار، تهران: صدرا.
ملا صدرا، محمد بن ابراهیم (بی‌تا)، الحاشیه علی الهیات الشفاء، قم: انتشارات بیدار.
ـــــــــــــــــــــــــــــ (1981م)، الحکمة المتعالیه فی الاسفار الاربعه، بیروت: دار احیاء التراث.
نراقی، ملا مهدی (1380)، شرح الالهیات من کتاب الشفاء، قم: کنگره بزرگداشت محققان نراقی.
Hawking, Stephen and Leonard, Mlodinow, (2010), The Grand Design (GD), New York: Bantam Books.