تبیین عقلی معجزه

نوع مقاله : علمی ترویجی

نویسنده

گروه فلسفه اسلامی، مرکز آموزش تخصصی فلسفه اسلامی، حوزه علمیه قم

چکیده

برخی معجزه را موجب خرق قانون علیت می‌دانند. بسیاری از اندیشمندان غربی نیز کوشیده‌اند تا از طریق علوم تجربی معجزه را تبیین کنند؛ اما به دلیل عدم موفقیت، گروهی با وجود شواهد تاریخی فراوان، وقوع معجزه را انکار کرده‌اند. گروهی نیز معجزه را معارض با علم دانسته، آن را به منزلة رویدادی غیر علمی پذیرفته‌‌اند و بر این باورند که معجزه به وسیلة علل طبیعی تبیین‌پذیر نیست. فلاسفة اسلامی از آنجا که علیت را فراتر از اسباب و قوانین جاری در عالم طبیعت می‌دانند، معجزه را از طریق عقل اثبات کرده، وقوع آن را ناقض قانون علیت نمی‌دانند و میان نقض قانون علیت و نقض قانون طبیعی تفاوت قایل اند. به عبارت دیگر، از نظر حکما آنچه در معجزه نقض می‌شود علت حقیقی نیست.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Rational explanation of miracles

نویسنده [English]

  • Hosein Sharifi kondori
Department of Islamic Philosophy, Center for Specialized Education of Islamic Philosophy, Qom Seminary
چکیده [English]

Some consider miracles to be the cause of the law of causality. Many Western thinkers have also tried to explain miracles through empirical sciences, but due to lack of success, a group has denied the occurrence of miracles despite much historical evidence. A group also considers miracle as a conflict with science, has accepted it as an unscientific event and believes that miracle is not explained by natural causes. Islamic philosophers, since they consider causality beyond the current laws and means in the world of nature, have proved miracle through reason, do not consider its occurrence to be in violation of the law of causality and differ between violations of the law of causality and violation of natural law. In other words, from the point of view of rulings, what is violated in miracles is not the true cause.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Miracles
  • cloaks of habit
  • violation of causality law
  • natural cause
  • principle of sankhit
  1. قرآن مجید.

    1. ابو نصر الفارابى و السید اسماعیل غازانى، فصوص الحکمة و شرحه, چاپ اول، انجمن آثار و مفاخر فرهنگى.
    2. ابو­علی ­حسین ­بن ­­عبد­الله ­بن ­سینا، المبدأ و المعاد، چاپ اول، مؤسسة مطالعات اسلامى، 1363ش.
    3. ـــــــــــــــــــــــــــ، رسائل ابن‌سینا، بیدار، 1400ق.
    4. احمد­ بن­ زین‌العابدین العلوى، شرح کتاب القبسات، مؤسسة مطالعات اسلامی، چاپ اول، 1376ش.
    5. استیس، والتر، عرفان و فلسفه، ترجمة بهاء­الدین خرمشاهی، چاپ سوم.
    6. الاهرى‏، عبد­القادر ­بن ­حمزة ­بن ­یاقوت، الاقطاب القطبیة او البلغة فى الحکم‏، انجمن فلسفه ایران، تهران.
    7. جمعی از نویسندگان، جستارهایی در کلام جدید، چاپ دوم، سمت، 1388ش.
    8. جوادی‌آملی، عبد­الله، تفسیر تسنیم، چاپ چهارم، اسراء.
    9. ـــــــــــــــــ، رحیق مختوم، چاپ سوم، اسرا، قم، 1386ش.
    10. ـــــــــــــــــ، وحی و نبوت در قرآن، چاپ سوم، اسرا.
    11. حلی، حسن­ بن ­یوسف، کشف المراد، تصحیح علامه حسن زاده‌آملی، موسسة النشر الاسلامی، قم.
    12. سمیح دغیم‏، موسوعة مصطلحات الامام فخرالدین الرازى‏، چاپ اول، مکتبة لبنان ناشرون‏، بیروت‏.
    13. ­شیرازی، صدرالدین محمد­بن­ابراهیم، الحکمة المتعالیة فى الاسفار العقلیة الاربعة، چاپ سوم، داراحیاء التراث.
    14. طباطبایى، سیدمحمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، جامعۀ مدرسین.
    15. طوسی، محمدبن محمد نصرالدین، شرح الاشارات والتنبیهات فی الحکمة، البلاغة، قم، 1375.
    16. قدردان قراملکی، محمد­حسین، معجزه در قلمرو علم و دین، پایان نامه سطح 4.
    17. محمد ­تقی مصباح یزدی، معارف قرآن 4و5 (راه و راهنما شناسی)، چاپ پنجم، مؤسسۀ امام خمینی;، قم، 1384ش.
    18. مصباح‌یزدی، محمد­تقی، آموزش فلسفه، چاپ چهارم، امیر کبیر، تهران.
    19. مطهری، مرتضی، مجموعه‌آثار، چاپ نهم، انتشارات صدرا، تهران، 1386ش.
    20. موسوى‌همدانى، سیدمحمدباقر، ترجمۀ المیزان، چاپ پنجم، انتشارات اسلامى جامعۀ مدرسین، 1374ش‏‏.