صحت مبانی و مسائل فلسفی براساس تفسیر عینیت وجود و ماهیت

نوع مقاله : علمی ترویجی

نویسنده

دانش پژوه سطح سه فلسفه اسلامی، مرکز آموزش تخصصی فلسفه اسلامی، حوزه علمیه قم

چکیده

بعد از آنکه صدرالمتألهین به مسئله «اصالت وجود و اعتباریت ماهیت» به‌طور ویژه پرداخت، شارحانِ پس از او بر آن شدند تفسیری صحیح از این اصل ارائه دهند. بر این اساس، چهار نظریه و تفسیر بیان شد که تفسیر منتخب، یعنی عینیت وجود و ماهیت، در مقایسه با دیگر تفاسیر أدقّ و أیقن است. بر اساس این تفسیر، حقیقی‌بودن «نفس‌الامر» برای قضایایی که از ماهیات ساخته می‌شوند و ملاک نیازمندی به واجب‌الوجودند، فقط با امکان ماهوی صحیح است. همچنین مطابقت وجود ذهنی با وجود خارجی، تعریف ماهیت بالمعنی الأخص به «ما یقال فی جواب ما هو»، تعریف جوهر و عرض و نوع و تقسیم ماهیت به ذاتی و عرضی فقط بر اساس این تفسیر به‌طور صحیح و کامل، معنا می‌پذیرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Rightness of Philosophical Foundations and Issues Based on the Interpretation of Objectivity of Existence and Quiddity

نویسنده [English]

  • Elyas Arefi
Third-level scholar of Islamic philosophy, Center for Specialized Education in Islamic Philosophy, Qom Seminary
چکیده [English]

After Mulla Sadra dealt especially with the issue of ‘principality of existence and relativity of quiddity’, later expositors attempted to present a right interpretation of this principle. Accordingly, four theories and interpretations were offered, but the selected interpretation, i.e. ‘objectivity of existence and quiddity’ is more precise and more certain than others. According to this interpretation, the reality of ‘thing itself’, for those propositions made of quiddities, is just right with essential possibility. Besides, correspondence of the mental existence with the external existence, definition of quiddity in particular sense as ‘what is said in answer to what is it’, definition of substance and accident as well as the type and division of quiddity into essential and accidental are just well and perfectly meaningful on the basis of this interpretation

کلیدواژه‌ها [English]

  • objectivity
  • existence
  • quiddity
  • principality

مراجع

  1. الأحمد نکری، عبدالنبی بن عبدالرسول، جامع العلوم فی اصطلاحات الفنون الملقب بدستور العلماء، چ2، انتشارات المؤسسة الأعلی المطبوعات، بیروت، 1395ق.
  2. المظفر، محمدرضا، المنطق، تعلیق: سماحة الاستاذ الشیخ غلامرضا الفیاضی، چ سوم، انتشارات مؤسسة النشر الأسلامی، قم، 1424ق.
  3. تعلیقة سبزواری بر شواهد یا التعلیقات علی الشواهد الربوبیة الشواهدالربوبیة.
  4. جبر، فرید و دیگران، موسوعة المصطلحات علم المنطق عند العرب، مکتبة لبنان ناشرون، بیروت، [بی‌تا].
  5. جوادی آملی، عبدالله، رحیق مختوم، تنظیم: حمید پارسانیا، چ3، اسراء، قم، 1386ش.
  6. زبیدی، مرتضی، تاج العروس من جواهر القاموس، دارالفکر، بیروت، 1205ق.
  7. زمخشری، محمود، أساس البلاغة، دارالصادر، بیروت، 538 ق.
  8. سبزواری، هادی، شرح المنظومة، مصحّح: حسن حسن‌زاده آملی، نشر ناب، تهران، 1369ش.
  9. شیرازی، صدرالدین محمد، الحاشیة علی الهیات شفاء، انتشارات بیدار، قم، [بی‌تا].
    1. ـــــــــــــــــــــــــ، الحکمة المتعالیة فی الأسفار العقلیة الأربعة، چ2، مکتبة المصطفوی، قم، 1368ش.
    2. ـــــــــــــــــــــــــ، الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیة، با حواشی حاج ملاهادی سبزواری، مصحح: سیدجلال‌الدین آشتیانی، چ‌دوم، مرکز نشر دانشگاهی، 1360ش.
    3. ـــــــــــــــــــــــــ، المشاعر، چ دوم، کتابخانة طهوری، 1363ش.
    4. صلبیا، جمیل، المعجم الفلسفی، شرکة العالمیة للکتاب، [بی‌تا].
    5. طباطبایی، محمدحسین، نهایة الحکمة، تصحیح و تعلیق: غلامرضا فیاضی، مرکز انتشارات مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینیŠ، قم، 1385ش.
    6. طهرانی، سیدمحمدحسین، توحید علمی و عینی در مکاتیب حکمی و عرفانی میان آیتین علمین حاج سیداحمد کربلایی و حاج شیخ‌محمدحسین اصفهانی (کمپانی)، مؤسسه ترجمه و نشر، مشهد، 1427ق.
    7. عبودیت، عبدالرسول، فلسفة مقدماتی، انتشارات مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینیŠ، قم، 1387ش.
    8. فیاضی، غلامرضا، هستی و چیستی در مکتب صدرایی، تحقیق و نگارش: حسینعلی شیدان شید، چ دوم، سبحان، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم، 1388ش.
    9. مجمع البحوث الإسلامیة، شرح المصطلحات الفلسفیة، مجمع البحوث الإسلامیة، [بی‌تا].
    10. مصباح یزدی، محمدتقی، آموزش فلسفه، چ دوم، سازمان تبلیغات اسلامی، تهران، 1366ش.
    11. مطهری، مرتضی، تقریرات شرح المنظومة، تعلیقه: محمدتقی شریعتمداری، سپهر، 1383ش.
    12. معلمی، حسن، «اعتباریت ماهیت از عرش عینیت تا فرش سرابیت»، فصلنامة معرفت فلسفی، سال اول، شمارة سوم، بهار1383ش.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار