نقش و جایگاه روح بخاری در ارتباط نفس و بدن درعلم النفس فلسفی (دیدگاه‌های: ابن‌سینا، شیخ اشراق، صدرالمتألهین)

نوع مقاله : علمی ترویجی

نویسنده

گروه فلسفه، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

چکیده

حکمای اسلامی، روح بخاری را به عنوان یک مصداق و اصل موضوع در مسائل علم‌النفس فلسفه، برای اثبات نظریه‌ی فلسفی خود که نقش واسطه‌گری و برزخ میان نفس مجرد و بدن مادی است را پذیرفتند. روح بخاری رقیق‌ترین و لطیف‌ترین جسم سیّال در بدن است که از اخلاط لطیفه‌ی موجود در بدن تولید شده است. مقصود حکمای اسلامی از جسمی که مستعد حدوث نفس و بی‌واسطه محل تصرفات نفس می‌باشد، روح بخاری است. از آنجا که وجود روح بخاری به عنوان اصل موضوعه و تعیین مصداق در اثبات نظریه فلسفی حکما پذیرفته شده است، لذا حذف یا ابطال روح بخاری نمی‌تواند خللی در اصل نظریه‌ی فلسفی و کیفیت ترکیب نفس و بدن وارد کند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Role and the Status of the ‘Steamy Spirit’ in the Relationship between the Soul and the Body in the Philosophical Psychology (Views Presented by Avicenna, Sheikh Ishraq, Mulla Sadra)

نویسنده [English]

  • Mohammad Qomi Awili
Department of Philosophy, Khwarazmi University, Tehran, Iran
چکیده [English]

The Islamic philosophers have accepted the idea of steamy spirit in the form of an axiom and as an instance in philosophical psychology for proving their own philosophical view, i.e. the intermediary role of steamy spirit between the abstract soul and the material body. The steamy spirit is the thinnest and the most delicate fluid matter in one’s body, produced from the tender humors in the body. Islamic philosophers refer to the steamy spirit when they speak of the body inclined to origination of the soul and immediately the place for operations of the soul. Since the existence of the steamy spirit as an axiom and specifying the related instances are accepted in proving the philosophers’ philosophical theory, omission or nullifying the steamy spirit cannot impair the main philosophical theory and the way the soul and the body are combined.

کلیدواژه‌ها [English]

  • steamy spirit
  • the relationship of the soul and the body
  • spiritually originated
  • spiritually survived
  • material abstract
  1. ابن سینا، ابوعلی حسین بن عبدالله، المبدأ و المعاد، تحقیق عبدالله نورانی، تهران، ۱۳۶۳.
  2. ـــــــــــــــــــــــــــــــ، رساله الادویة القلبیة،(شماره یک) تحقیق سعید زاید، قم، مکتبة آیةالله مرعشی، ۱۴۰۴.
  3. ـــــــــــــــــــــــــــــــ، شفا، (شماره دو)تحقیق سعید زاید، قم، مکتبة آیةالله مرعشی، ۱۴۰۴.
  4. افتخاری، مهدی، تأملاتی در جسمانی بودن حدوث نفس، قم، آیت اشراق، ۱۳۸۸.
  5. انصاری شیرازی، یحیی، دروس شرح منظومه، قم، بوستان کتاب، 1385.
  6. حسن‌زاده آملی، حسن، سرح العیون فی شرح العیون، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، ۱۳۷8.
  7. ــــــــــــــــــــ، هزار و یک کلمه، قم، بوستان کتاب، ۱۳۸۶.
  8. سبزواری، ملاهادی، تعلیقه بر اسفار، بیروت، دار الحیاء التراث، ۱۹۸۱.
  9. سهروردی، شهاب‌الدین، مجموعه مصنفات، تصحیح و مقدمه سیدحسین نصر، تهران، انجمن حکمت فلسفه، 1355.
  10. ـــــــــــــــــــــ، مجموعه مصنفات شیخ اشراق، تصحیح و مقدمه هانری کربن و سید حسین نصر، تهران، مؤسسة مطالعات و تحقیقات فرهنگی، ۱۳۷۵.
  11. شاهرخی، احمدرضا، «ارتباط نفس مجرد و بدن در فلسفه اسلامی»، فصلنامه فلسفی و کلامی حوزه، شماره سیزده، ۱۳۸۹.
  12. شهرزوری، شمس‌الدین، شرح حکمت اشراق، تهران، مؤسسة مطالعات و تحقیقات فرهنگی، ۱۳۷۲.
  13. صمدی آملی، داوود، شرح مراتب طهارت، قم، نور السجاد، ۱۳۸۵.
  14. عبودیت، عبدالرسول، درآمدی به نظام حکمت صدرایی، تهران، مرکز تحقیق و توسعه علم انسانی، 1391.
  15. ملاصدرا، محمد شیرازی، المبدأ و المعاد، قم، مرکز انتشارات فرهنگی، 1362.
  16. ـــــــــــــــــــــــ، الحکمة المتعالیه، بیروت، دار الحیاء التراث، 1981.
  17. میری، محمد، «روح بخاری در فلسفة اسلامی و در حکمت معاصر»، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال پنجم، شماره سوم، ۱۳۹۳.
  18. کرجی، علی، اصطلاحات فلسفی و تفاوت آن‌ها با یکدیگر، قم، بوستان کتاب، 1381.