راهکارهای تولید علم دینی مبتنی‌ بر نظریه‌ی آیت‌الله جوادی آملی

نوع مقاله : علمی ترویجی

نویسنده

گروه فلسفه اسلامی، مرکز آموزش تخصصی فلسفه اسلامی، حوزه علمیه قم

چکیده

در این پژوهش که با روش توصیفی ـ تحلیلی صورت پذیرفته نظریه‌ی خاص آیت‌الله جوادی آملی در خصوص تولید علم دینی، که به نظریه‌ی «علم دینی حداکثری» شهرت یافته، تبیین می‌شود. ایشان نظریه‌ی تولید علم دینی را به گونه‌ای سامان می‌دهد که در ضمن آن، هریک از مبادی معرفتی بشر، اعم از عقل، نقل، شهود و حتی تجربه‌ی حسی، ارزش و اعتبار خاص خود را به‌دست می‌آورند. پس از بررسی و دسته‌بندی آرای معظم‌له در خصوص معنای دقیق علم دینی، به تبیین راهکارهای تولید علم دینی از دیدگاه ایشان پرداخته، بیان می‌کند که ایشان با برداشتی جدید از معنای دین و رابطه‌ی آن با عقل، دست‌کم به سیزده راهکار مشخص در خصوص تولید علم دینی، مبتنی بر نظریه‌ی خود دست یافته‌اند که البته می‌توان این راهکارها را در رابطه‌ی طولی به «راهکارهای مرتبط با حوزه‌ی نظریه‌پردازی» و «راهکارهای مرتبط با حوزه‌ی عملیاتی و میدانی» دسته‌بندی کرد. نگارنده ابهاماتی بر این نظریه وارد می‌داند، که با بهسازی و رفع مشکلات این نظریه، می‌توان آن را مبنای مناسبی برای فعالیت‌های نظریه‌پردازانه و فعالیت‌های عملی در خصوص تولید علم دینی قرار داد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Strategies for producing religious science based on ayatollah javadi amoli's theory

نویسنده [English]

  • Mahdi Movahhed
Department of Islamic Philosophy, Center for Specialized Education of Islamic Philosophy, Qom Seminary
چکیده [English]

In this research, which is carried out with a descriptive-analytical method, the special theory of Ayatollah Javadi Amoli regarding the production of religious science, which is known as the "maximum religious science" theory, is explained. He organizes the theory of the production of religious science in such a way that each of the principles of human knowledge, including reason, narration, intuition and even sensory experience, acquire their own value and validity. After examining and categorizing the opinions of His Holiness regarding the exact meaning of religious science, he explained the strategies for producing religious science from his point of view, and states that with a new understanding of the meaning of religion and its relationship with reason, he came up with at least thirteen specific strategies for producing religious science. , based on their theory, they have found that, of course, these solutions can be categorized into "theorizing related solutions" and "operational and field related solutions". The author puts some doubts on this theory, and by improving and solving the problems of this theory, it can be used as a suitable basis for theoretical activities and practical activities regarding the production of religious science.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Javadi Ameli
  • Religion
  • Islam
  • Islamization
  • religious science
  • Science production solution
  1. قرآن کریم.
  2. جوادی آملی، عبدالله، اسلام و محیط زیست، به‌نقل‌از کتابخانة دیجیتال اسراء، بنیاد بین‌المللی علوم وحیانی اسراء، قم.
  3. ــــــــــ ، تفسیر تسنیم، به‌نقل‌از کتابخانة دیجیتال اسراء، بنیاد بین‌المللی علوم وحیانی اسراء، قم.
  4. ــــــــــ ، حق وتکلیف دراسلام، به‌نقل‌ازکتابخانة دیجیتال اسراء، بنیاد بین‌المللی علوم وحیانی اسراء، قم.
  5. ــــــــــ ، دین شناسی، به‌نقل‌از کتابخانة دیجیتال اسراء، بنیاد بین‌المللی علوم وحیانی اسراء، قم.
  6. ــــــــــ ، سرچشمة اندیشه، به‌نقل‌از کتابخانة دیجیتال اسراء، بنیاد بین‌المللی علوم وحیانی اسراء، قم.
  7. ــــــــــ ، شریعت در آیینه معرفت،به‌نقل‌از کتابخانة دیجیتال اسراء، بنیاد بین‌المللی علوم وحیانی اسراء، قم.
  8. ــــــــــ ، «تبیین برخی از مطالب عقل در هندسه معرفت دینی»، در: فصلنامة اسراء (فصلنامة پژوهشی علوم اسلامی پژوهشکدة علوم وحیانی معارج)، شمارة 2، زمستان 1388ش.
  9. ــــــــــ ، منزلت عقل در هندسه معرفت دینی، نشر اسراء ، قم، 1390.
  10. خسروپناه، عبدالحسین، درجست‌وجوی علوم انسانی اسلامی: تحلیل نظریه‌های علم دینی و آزمون الگوی حکمی ـ اجتهادی در تولید علوم انسانی، دفتر نشر معارف (وابسته به نهادنمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها)، قم، 1393.
  11. دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامة دهخدا، مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، چ دوم (از دورة جدید)، تهران، 1377.
  12. سوزن‌چی، حسین، «معنا، امکان و راهکارهای تحقق علم دینی»، چ اول، پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی، تهران، 1389.
  13. صدرالمتألهین شیرازی، محمدبن‌ابراهیم قوام، الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعة، دارالاحیاء التراث، بیروت، 1981.
  14. محمدباقربن‌محمدتقی‌بن‌مقصود علی مجلسی (علامه مجلسی)، بحار الأنوار، 110 جلد، مؤسسة الوفاء، بیروت، 1404ق.
  15. مصباح یزدی، محمدتقی، رابطة علم و دین، انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینیŠ، چ اول، قم، 1392.
  16. معین، محمد، فرهنگ فارسی، مؤسسه انتشارات امیرکبیر، چ بیست‌وچهارم، تهران، 1386.