تبیین و نقد نظریه علم اجمالی در عین کشف تفصیلی از دیدگاه استاد فیاضی

نوع مقاله : علمی ترویجی

نویسنده

گروه فلسفه اسلامی، مرکز آموزش تخصصی فلسفه اسلامی، حوزه علمیه قم

چکیده

یکی از مهم‌ترین و مشکل‌ترین مسائل حکمی و فلسفی، تبیین و تقریر «علم تفصیلی حق‌تعالی به مخلوقات در مرتبه‌ی ذات» است. صدرالمتألهین در کتاب‌های خود، دو نظریه درباره‌ی این مسئله مطرح کرده است: یکی نظریه‌ی مشهور وی یعنی «علم اجمالی در عین کشف تفصیلی» و دیگری نظریه مبتنی بر اتحاد عاقل و معقول که نظریه‌ی نهایی او به حساب می‌آید. نویسنده در این نوشتار، نخست بر اساس مبانی صدرالمتألهین به تبیین نظریه‌ی ابتدایی و مشهور وی پرداخته و سپس به بررسی و نقد این نظریه از دیدگاه استاد فیاضی پرداخته است. ملّاصدرا با استفاده از قاعده «بسیط الحقیقة»، و بنا بر مبانى بدیع حکمت متعالیه (به‌ویژه اصالت وجود)، نظریه «علم اجمالى در عین کشف تفصیلى» را تبیین کرده است.














 





 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Explaining and criticizing the theory of abstract science while exploring it in detail from Professor Fayazi's point of view

نویسنده [English]

  • Esmaeil Behesht
Department of Islamic Philosophy, Center for Specialized Education of Islamic Philosophy, Qom Seminary
چکیده [English]

One of the most important and difficult legal and philosophical issues is the explanation of the "detailed science of the supreme right of creatures at the level of essence". In his books, Sadr al-Mutalahin has put forward two theories about this issue: one is his famous theory, which is "abstract knowledge while exploring details" and the other is a theory based on the union of the wise and reasonable, which is considered his final theory. In this article, the author first explained his basic and famous theory based on the principles of Sadr al-Mutalahin and then examined and criticized this theory from the point of view of Professor Fayazi. Mullasadra has explained the theory of "general knowledge in the aim of detailed discovery" by using the rule of "Basit al-Haqiqah" and based on the original principles of transcendental wisdom (especially the originality of existence).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sadr al-Mutalahin
  • the detailed knowledge of the Most High
  • the brief knowledge while discovering the details
  • the simple truth

مراجع

  1. راغب اصفهانی، حسین، المفردات فی غریب القرآن، دارالقلم ـ دارالشامیۀ، بیروت ـ دمشق، 1412ق.
  2. سهروردی، شهاب­الدین، مجموعه مصنفات، چاپ دوم، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، 1373ش.
  3. صدرالمتألهین شیرازی، محمد بن ابراهیم، شرح الهدایۀ الاثیریۀ، چاپ سوم، دار احیاء التراث العربی، بیروت، 1981م.
  4. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــ، الحکمۀ المتعالیۀ فی الاسفار الاربعۀ العقلیۀ، چاپ دوم، مکتبۀ المصطفوی، قم، 1368ش.
  5. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــ، الشواهد الربوبیۀ فی المناهج السلوکیۀ، چاپ دوم، مرکز نشر دانشگاهی، 1360ش.
  6. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ، المبدأ و المعاد، چاپ اول، انجمن حکمت و فلسفه ایران، تهران، 1354ش.
  7. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ، المظاهر الالهیۀ، تحقیق سیدجلال‌الدین آشتیانی، دفتر انتشارات دفتر تبلیغات، قم، 1377ش.
  8. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ، مفاتیح الغیب، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، تهران، 1363ش.
  9. فیاضی، غلامرضا و حسین مظفری، «علم پروردگار به آفریدگان پیش از آفرینش»، مجله معارف عقلی، شماره 10، تابستان 1387ش.
  10. قرشی بنایی، سیدعلی­اکبر، قاموس قرآن، دار الکتب الاسلامیۀ، تهران، 1412ق.
  11. معلمی، حسن، حکمت متعالیه، چاپ اول، مرکز نشر هاجر، قم، 1387ش.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار