اعتباریت ماهیت از دیدگاه علامه طباطبایی

نوع مقاله : علمی ترویجی

نویسنده

گروه فلسفه اسلامی، مرکز آموزش تخصصی فلسفه اسلامی، حوزه علمیه قم

چکیده

مقصود از ماهیت در مبحث اصالت وجود، حقیقتی است که در پاسخ از چیستی شیء بیان می‌شود. همچنین یکی از معانی اعتباریت، امری است که اولاً و بالذات منشأ آثار شیء خارجی نیست. علامه طباطبایی از این ماهیت اعتباری به عنوان حد وجود یاد کرده است. این سخن به دو گونه قابل تفسیراست: الف) ماهیت صرفاً مفهومی است که از حد وجود در بستر کارکرد ذهن انتزاع می‌شود؛ ب) ماهیت همان حد وجودی‌ای است که شیء در بستر فقدان کمالات وجودی دارای آن شده است. تفسیر دوم مورد پسند علامه طباطبایی است؛ زیرا ایشان مفاهیم ماهوی را بازتاب مستقیم و تحقق مفهومی و وجود ذهنی حقایقی می‌داند که در خارج تحقق دارند و از سوی دیگر معتقد است که اتصاف در هر ظرفی باشد، دو طرف اتصاف نیز در همان ظرف، تحقق دارند. بر این اساس مراد از حد بودن ماهیت برای وجود، معنای دوم است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The authenticity of nature from the point of view of Allameh Tabatabai

نویسنده [English]

  • Hamed Komijani
Department of Islamic Philosophy, Center for Specialized Education of Islamic Philosophy, Qom Seminary
چکیده [English]

The meaning of essence in the topic of authenticity of existence is the truth that is expressed in response to what the object is. Also, one of the meanings of authenticity is something that is not the source of external objects. Allameh Tabatabai has referred to this credit nature as the limit of existence. This statement can be interpreted in two ways: a) nature is simply a concept that is abstracted from the limit of existence in the context of the functioning of the mind; b) The essence is the existential limit that the object has acquired in the context of the lack of existential perfections.  The second interpretation is liked by Allameh Tabatabai; Because he considers substantive concepts to be the direct reflection and conceptual realization and mental existence of truths that are realized outside, and on the other hand, he believes that if atsaf is in any container, both sides of atsaf are also realized in the same container. Based on this, the meaning of the limit of nature for existence is the second meaning.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Originality of existence
  • validity of nature
  • limit of existence
  • Allameh Tabatabai

مراجع

  1. تفتازانی، سعدالدین، شرح المقاصد، شریف رضی، قم، 1370ش.
  2. جرجانی، میرسیدشریف، شرح المواقف، شریف رضی، قم، 1370ش.
  3. جمال الدین حسن بن یوسف (علامه) حلی، کشف المراد، تصحیح حسن حسن‌زاده آملی، مؤسسه النشرالاسلامی، قم، 1407ق.
  4. جوادی آملی، عبدالله، تحریر رساله الولایة شمس الوحی تبریزی، مرکز نشر اسراء، قم، 1393ش.
  5. داماد، میرمحمد باقر و سیداحمد العلوی العاملی،  تقویم الایمان، میراث مکتوب، تهران،  1376ش.
  6. دشتکی شیرازی، غیاث‌الدین منصور، اشراق هیاکل النور لکشف ظلمات شواکل الغرور، میراث مکتوب، تهران، 1382ش.
  7. سهروردی، شهاب‌الدین یحیی، مجموعه مصنفات شیخ اشراق تصحیح هانری کربن، چاپ سوم، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، 1380ش.
  8. شیرازی، صدرالدین محمد بن ابراهیم، الشواهد الربوبیه، بوستان کتاب، قم، 1382ش.
  9. ــــــــــــــــــــــــــــــــــ، الحکمة المتعالیة فی الاسفارالعقلیة الاربعة، چاپ دوم، مکتبه المصطفوی، قم، 1368ش.
  10. ـــــــــــــــــــــــــــــــ، المشاعر، تصحیح هانری کربن، چاپ دوم، کتابخانه طهوری، 1368ش.
  11. طباطبایی، سیدمحمدحسین، اصول فلسفه و روش رئالیسم، همراه با تعلیقات مرتضی مطهری، چاپ هیجدهم، انتشارات صدرا، قم، 1389 ش.
  12. ــــــــــــــــــــــــ، بدایة الحکمة، انتشارات دارالفکر، قم، 1391ش.
  13. ـــــــــــــــــــــــ، نهایة الحکمة، تصحیح و تعلیق غلامرضا فیاضی، مؤسسه آموزش و پژوهشی امام خمینیŠ، قم، 1378ش.
  14. طهرانی، سیدمحمدحسین، توحید علمی وعینی درمکاتب حمکی و عرفانی، انتشارات علامه طباطبایی، مشهد مقدس، 1432ق.
  15. قوشچی، علاء‌الدین علی بن محمد، شرح تجریدالعقائد، رضی، بیدار، عزیزی (چاپ سنگی)، بی‌جا، بی‌تا.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار