روش‌شناسی حکمت متعالیه

نوع مقاله : علمی ترویجی

نویسنده

دانش‌پژوه سطح چهار فلسفه اسلامی، مرکز آموزش تخصصی فلسفه اسلامی، حوزه علمیه قم، ایران

چکیده

یکی از وجوه تمایز بین حکمت متعالیه با مکاتب فلسفی پیشین، در روش فلسفی حکمت متعالیه نهفته است. ملاصدرا در این روش، در ضمن پایبندی به اصول روش عقلانی و برهانی، از روش‌های شهودی و وحیانی نیز بسیار بهره برده است. این امر، روش حکمت متعالیه را به روشی تألیفی از سه روش مذکور تبدیل کرده است. در این نوشتار روش مذکور همراه با ارائه نمونه‌های عینی، واکاوی و مبانی به‌کارگیری این روش بیان و ارزیابی شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Methodology of Transcendental Philosophy

نویسنده [English]

  • Javad Delpazir
4th level scholar of Islamic philosophy, Islamic philosophy specialized training center, Qom seminary, Iran
چکیده [English]

One of the distinctive features of the transcendental philosophy that differentiates it from the previous philosophical schools is its philosophical method. In that method, Mulla Sadra, while committing himself to the principles of rational and argumentative method, has made much use of intuitive and revelational methods as well. This has turned the method of transcendental philosophy into an integrative method composed of those three methods. In the present article, we have presented objective examples of that method to explore it and state and evaluate the foundations of using that method.

کلیدواژه‌ها [English]

  • methodology
  • rational-argumentative method
  • intuition
  • religion
  • intuitive method
  • revelational method
  • integrative method

مراجع

  1. ابن‌ترکه، صائن‌الدین علی بن محمد، تمهید القواعد، تصحیح سیدجلال‌الدین آشتیانی، تهران، انتشارات وزارت فرهنگ و آموزش عالی، چاپ اول، 1360.
  2. ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، الشفاء (المنطق)؛ البرهان، تصحیح سعید زاید، قفم، مکتبة آیةالله المرعشى، 1404ق.
  3. ابن‌فناری، مصباح الانس، تهران، فجر، 1362.
  4. ابن‌عربی، محیی‌الدین، الفتوحات المکیة، بیروت، دارالصادر، چاپ اول.
  5. امینی‌نژاد، علی، «حجیت ذاتی شهود»، گنجینه معرفت ( 5): فلسـفه عرفـان، مرکز یژوهشی دائرةالمعارف علوم عقلی، 1394.
  6. ــــــــ، «سنجه‌ها و میزان‌هاى عرفان اسلامی»، معارف عقلی، پیش شماره سوم.
  7. جوادی آملی، عبدالله، تفسیر انسان به انسان، قم، نشر اسراء، 1389.
  8. ــــــــ، فطرت در قرآن، قم، نشر اسراء، چاپ سوم، 1384.
  9. حسین‌زاده، محمد، روش تحقیق و روش‌شناسی پژوهش در معرفت‌شناسی، قم، مؤسسۀ آموزشی یژوهشی امام خمینی، چاپ اول، 1396.
  10. ــــــــ، «خطاناپذیری شهود (نقض‌ها و پاسخ‌ها)»، معرفت فلسفی، بهار1386.
  11. سهروردی، شهاب‌الدین، مجموعه مصنفات شیخ اشراق، تهران، مؤسسفة مطالعات و تحقیقات فرهنگى، چاپ دوم، 1375.
  12. شیروانی، علی، «اعتبار ادراک و شهود عرفانى از دیدگاه کتاب و سنت»، معرفـت، شماره 11، زمستان 1373.
  13. صدرالمتألهین، محمد بن ابراایم، الحاشیه علی الهیات الشفاء، قم، انتشارات بیدار.
  14. ــــــــ، المشاعر، تهران، کتابخانه طهورى، چاپ دوم، 1363.
  15. ــــــــ، مفاتیح الغیب، تهران، مؤسسۀ تحقیقات فرهنگى، چاپ اول، 1363.
  16. ــــــــ، تفسیر القرآن الکریم، قم، انتیارات بیدار، چاپ دوم، 1366.
  17. ــــــــ، مجموعه رسائل فلسـفی صـدرالمتألهین، تهران، انتشارات حکمت، چاپ دوم،
    1420ق.
  18. ــــــــ، الحکمة المتعالیة فی الاسفار الاربعة العقلیة، بیروت، دار احیاء التراث، چاپ سوم،
    1981م.
  19. ــــــــ، الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیة، مشهد، المرکز الجامعى للنشر، چاپ دوم، 1360.
  20. ــــــــ، المبدأ و المعاد، تهران، انجمن حکمت و فلسفه ایران، 1354.
  21. ــــــــ، العرشیة، تهران، انتشارات مولى، 1361.
  22. عبودیت، عبدالرسول، درآمدی به نظـام حکمـت صـدرایی، قم، مؤسسۀ آموزشی
    پژوهشی امام خمینی، چاپ دوم، 1388.
  23. علامه حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید، قم، انتشارات بیدار، چاپ پنجم، 1371.
  24. قطب‌الدین شیرازى، شرح حکمة الاشراق، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگى، چاپ اول، 1383.
  25. قونوی، صدرالدین، مفتاح جمع الغیب و الوجود (در مصباح الانس)، تهران، فجر، 1362.
  26. قیصری، داوود، شرح فصوص الحکم، چاپ سنگی.
  27. کاشانى، عبدالرزاق، شرح منازل السائرین، قم، انتشارات بیدار، چاپ سوم، 1385.
  28. یزدان‌پناه، سید یدالله، حکمت اشراق: گزارش، شرح و سنجش دستگاه فلسفی شیخ شهاب‌الدین سهروردی، تحقیق و نگارش مهدی علی‌پور، قم، یژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1389.
  29. ــــــــ، تأملاتی در فلسفۀ فلسفۀ اسلامی، قم، کتاب فردا، چاپ اول، 1396.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار