رویکرد مسئله‌محور در مطالعه تاریخ فلسفه اسلامی با تطبیق بر بحث اصالت وجود

نوع مقاله : علمی ترویجی

نویسندگان

1 گروه فلسفه اسلامی، مرکز آموزش تخصصی فلسفه اسلامی، حوزه علمیه قم

2 سطح 4، حوزه علمیه، قم، ایران

چکیده

هر علمی را با نگاه درجه‌یک و درجه‌دو می‌توان مورد مطالعه قرار داد؛ نگاه درجه‌دو به یک علم یعنی خود آن علم به‌عنوان موضوع مطالعه و بررسی قرار بگیرد. فلسفه به‌عنوان دانشی با سابقه‌ی تاریخی دوهزارساله، این ظرفیت را دارد که از جهات مختلف مورد بررسی و مطالعه درجه دوم قرار بگیرد. مطالعه تاریخی فلسفه اسلامی، می‌تواند با رویکرد موضوع‌محور، فیلسوف‌محور، مکتب‌محور، زمان‌محور و مسئله‌محور باشد. رویکرد مسئله‌محور در مطالعه تاریخی فلسفه اسلامی، رویکردی است که هم در مقام فهم عمیق مسائل فلسفی کمک می‌کند و هم در مقام تعلیم مسائل فلسفی می‌تواند با ارائه بسترهای منتهی به طرح سؤال و فضاهای علمی فلاسفه‌ی پیشین، کارگشا باشد. مسئله‌ی اصالت وجود به‌عنوان مسئله‌ای فلسفی، هرچند در زمان مرحوم ملاصدرا هویت علمی مستقل یافته است، ولی بر اساس رویکرد مسئله‌محور به این نتیجه می‌رسیم که این مسئله‌ی فلسفی، به‌یک‌باره و بر اساس یک اتفاق، تبدیل به مسئله نشده است؛ بلکه از زمینه‌های مختلف علمی در طول تاریخ فلسفه برخوردار بوده که توجه به این زمینه‌ها می‌تواند تصویر شفافی از نظریه حکمت متعالیه به دست ما بدهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Problem-Based Approach in Studying History of Islamic Philosophy for Assessing Originality of Existence Theory

نویسندگان [English]

  • Hadi Jahangiri 1
  • Ahmed Farbehi 2
1 Department of Islamic Philosophy, Center for Specialized Education of Islamic Philosophy, Qom Seminary
2 Level 4, seminary, Qom, Iran
چکیده [English]

Every given branch of knowledge could be studied with a first-order or second-order approach; a second-order approach means the own branch of knowledge would be the issue of the study. Having more than two thousand years history, philosophy has potentiality to be studied from different points of view. A historical study of Islamic philosophy could take topic-based, philosopher-based, school-based, period-based, or problem-based approaches. Problem-based approach in study of Islamic philosophy, is an approach that has ability to build a reliable basis for discussing previous philosophers’ questions and mental atmosphere for either deep understanding or pedagogical aims. Although, originality of existence issue, as a philosophical issue, well justified scientifically in Mulla Sadra’s time, but regarding problem-based approach, it is concluded that it did not appear as an issue suddenly and out of blue, rather it had its own scholar roots in history of philosophy; assessing these roots provide a clear image of transcendental philosophy.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic Philosophy
  • transcendental philosophy
  • first and second order approach
  • originality of existence
  1. آملی لاریجانی، صادق، (1393ش)، فلسفه علم اصول، چاپ یکم، مدرسه علمیه ولی عصر، قم.
  2. ابن سینا، (1413ق)، المباحثات، انتشارات بیدار، قم.
  3. ــــــــ ، الهیات شفا، (1404ق)، منشورات مکتبه آیت‌الله العظمی مرعشی، قم.
  4. طباطبایی، محمدحسین، (1391ش)، اصول فلسفه و روش رئالیسم، مقدمه و پاورقی مرتضی مطهری، چاپ 21، صدرا، قم.
  5. عبودیت، عبدالرسول، (1392ش)، درآمدی به نظام حکمت صدرایی، چاپ ششم، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها، تهران.
  6. مصباح یزدی، محمدتقی، (1394ش)، آموزش فلسفه، چاپ چهارم، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، قم.
  7. مطهری، مرتضی، (1389ش)، مجموعه آثار، چاپ 12، صدرا، قم.
  8. ــــــــ ، (1396ش)، مقالات فلسفی، چاپ 19، صدرا، قم.
  9. یزدان‌پناه، سید یدالله، (1391ش)، حکمت اشراق، چاپ دوم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم.