بررسی تطبیقی رابطه خالق و مخلوقات از منظر ابن‌سینا و روایات شیعه

نوع مقاله : علمی ترویجی

نویسنده

دانش پژوه سطح سه فلسفه اسلامی، مرکز آموزش تخصصی فلسفه اسلامی، حوزه علمیه قم

چکیده

این تحقیق به منظور رسیدن به تصویری کلی از رابطه خداوند متعال با جهان هستی انجام شده است. بر اساس نظر ابن‌سینا و در نهایت مقایسه آن با مطالب برآمده از روایات شیعه در تبیین این رابطه انجام شده است. در واقع اگر بسیاری از مباحث فلسفه اسلامی به صورت مرتبط با مباحث دیگر در نظر گرفته شود، به نوعی تبیین‌کننده موضوع این تحقیق است. در مجموع در این مقاله بعد از بررسی مجموعه دیدگاه‌های ابن‌سینا و نیز مجموعه روایات و مقایسه جهان‌بینی عقلی با جهان‌بینی برآمده از روایات به این نکته رسیدیم که برخی از محورهای جهان‌بینی عقلی ابن‌سینا با آنچه در روایات آمده است، همسویی ندارد که البته این مسئله در فلاسفه پسین تا حدی حل شده و نوعی همگرایی بین جهان‌بینی برآمده از عقل و جهان‌بینی برآمده از روایات در فلاسفه پسین رخ داده است

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Comparative Investigation of the Relationship between the Creator and the Creatures in Avicenna’s View and the Shiite Hadiths

نویسنده [English]

  • Ahmad Mirzaei
Third-level scholar of Islamic philosophy, Center for Specialized Education in Islamic Philosophy, Qom Seminary
چکیده [English]

The present study aims at gaining a general image of God’s relationship with the universe. According to Avicenna, as compared with what we find in the Shiite hadiths, we have come up with an explanation of this relationship. Indeed, if we consider many of the discussions of Islamic philosophy in relation to other discussions, we would come up with an explanation of the subject of this study. Altogether, we investigated Avicenna’s view as well as related hadiths and compared the rational worldview with the worldview taken from hadiths to conclude that some of the axes of Avicenna’s rational worldview are not in line with what we find in hadiths. This, however, has been resolved to some extent in the views presented by later philosophers, and we see some sort of convergence between the worldview taken from the intellect and the worldview taken from the hadiths in later philosophers.

کلیدواژه‌ها [English]

  • the relationship between the creator and the creatures
  • contrast of beings
  • gradation of existence
  • traditional worldview
  • the problem of grace

مراجع

  1. قرآن کریم

    1. امام زین‌العابدین†، علی بن الحسین†، صحیفه سجادیه، چاپ اول، قم، دفتر نشر الهادی، 1376 ش.
    2. ابن بابویه، محمد بن علی بن الحسین، التوحید، هاشم حسینی، چاپ اول، قم، جامعه مدرسین، 1398ق.
    3. ــــــــــــــــــــــــــــــــــ، الخصال، علی‌اکبر غفاری، چاپ اول، قم، جامعه مدرسین، 1362ش.
    4. ابن سینا، الحسین بن عبدالله ابو علی، الشفاء (الالهیات)، قم، مکتبة آیة الله المرعشی، 1404ق.
    5. ابن سینا، الحسین بن عبدالله ابو علی، المباحثات، چاپ اول، قم، انتشارات بیدار، 1371ش.
    6. برقی، احمد بن محمد بن خالد، المحاسن، جلال الدین محدث، چاپ دوم، قم، دارالکتب الاسلامیة، 1371ق.
    7. ثقفی، ابراهیم بن محمد بن سعید بن هلال، الغارات، عبدالزهرا حسینی، چاپ اول، قم، دارالکتاب الاسلامی،1410ق.
    8. حلی، حسن بن سلیمان بن محمد، مختصر البصائر، مشتاق مظفر، چاپ اول، قم، مؤسسه النشر الاسلامی، 1421ق.
    9. خرمیان، جواد، قواعد عقلی در قلمرو روایات، چاپ اول ، «بی جا»، قم، دفتر پژوهش و نشر سهروردی، زمستان 1388ش.
    10. رضی، محمد بن الحسین، نهج البلاغه، صبحی صالح، چاپ اول، قم، هجرت، 1414ق.
    11. صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (ملاصدرا)، الاسفار الاربعه، چاپ سوم، بیروت، دار احیاء التراث، 1981م.
    12. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ، شرح اصول کافی، محمد خواجوی، چاپ اول، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، 1383ش.
    13. طباطبایی، سیدمحمدحسین، بدایة ‌الحکمة، چاپ اول، قم، مؤسسه النشرالاسلامی التابعة لجماعة المدرسین بقم، بی تا.
    14. طوسی، محمد بن الحسن، الامالی، مؤسسة البعثة، چاپ اول، قم، دار‌الثقافة، 1414ق.
    15. ـــــــــــــــــــــــ، تهذیب الاحکام، حسن موسوی‌خراسانی، چاپ چهارم، تهران، دارالکتب الاسلامیة، 1407ق.
    16. عبودیت، عبدالرسول، درآمدی به نظام حکمت صدرایی، قم، مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینیŠ، 1386ش.
    17. عیاشی، محمد بن مسعود، تفسیر العیاشی، سیدهاشم رسولی محلاتی، چاپ اول، تهران، المطبعة العلمیة، 1380ق.
    18. غزالی، محمد، تهافت الفلاسفه، تهران، دنیا، سلیمان، شمس تبریزی، 1382ش.
    19. کرد فیروزجایی، یارعلی، حکمت مشا، چاپ اول، مجمع عالی حکمت اسلامی، 1393ش.
    20. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، علی‌اکبر، غفاری و محمد آخوندی، چاپ چهارم، تهران، دار الکتب الاسلامیة، 1407ق.
    21. میرداماد، محمدباقر بن محمد، التعلیقه علی اصول الکافی، مهدی رجائی، چاپ اول، قم، خیام، 1403ق.

    نرم افزارها

    1. نرم افزار جامع الاحادیث 3.6.
    2. نرم افزار جامع التفاسیر 3.
    3. نرم افزار درایة النور 1.2.
    4. نرم افزار کتابخانه حکمت اسلامی 3.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار