مرگ غیراخترامی در نگاه مشهور و صدرالمتألهین

نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسندگان

1 مدرس گروه حکمت و مطالعات اسلامی، دانشگاه مجازی بین المللی جامعة المصطفی، قم، ایران

2 دانش آموخته سطح سه حوزه علمیه، قم، ایران

چکیده

مرگ غیراخترامی همان مرگ طبیعی است و در مقابل مرگ‌های ناگهانی قرار دارد که بر اثر حوادث متعدد ایجاد می‌شوند. درمورد چرایی مرگ غیراخترامی دو قول وجود دارد: قول مشهور آن است که علت مرگ غیراخترامی فساد مزاج و ناتوانی نفس در تدبیر بدن به سبب ضعف بدن و قابلیت قابل است. قول دوم از صدرالمتألهین است و این است که مرگ به سبب حرکت جوهری نفس و رسیدن نفس به مرتبه‌ای از تکامل صورت می‌گیرد؛ یعنی نفس در مراتبی از سیر خود به استقلال وجودی رسیده، تعلقش به بدن و تدبیرش نسبت به آن قطع می‌شود و در این هنگام مرگ حاصل می‌شود. در نگاه مشهور علت فساد مزاج و مرگ بدن از کار افتادن قوه غاذیه است، اما در علت ازکارافتادگی قوه غاذیه اختلاف نظر است. صدرالمتألهین با رد کردن همه این اقوال بر این باور است که علت مرگ طبیعی بدن صرفاً کمال نفس است. نگارندگان در پژوهش حاضر با روش توصیفی - تحلیلی به تحلیل و بررسی دو قول مذکور پرداخته‌اند. امتیاز پژوهش حاضر اولاً ارائه نقدهای جدید و جامع درباره نظر صدرالمتألهین و ثانیاً تبیین چرایی مرگ غیراخترامی با تکیه بر بحث قضا و قدر الهی است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Non-artificial Death from the Famous Viewpoint and in Mulla Sadra’s View

نویسندگان [English]

  • Sina AlawiTabar 1
  • MohammadHosein Asadian 2
1 Lecturer in the Department of Wisdom and Islamic Studies, International Virtual University of Al-Mustafa University, Qom, Iran
2 A graduate of the third level of seminary, Qom, Iran
چکیده [English]

Non-ikhtirāmī (literary ‘non-artificial’) death is the ‘natural’ death as opposed to sudden deaths occurring due to various events. Regarding the reason for non-artificial (or ‘natural’) deaths, there are two views: the well-known view is that the reason for ‘natural’ death is corruption of one’s constitution and the soul’s inability in managing the body due to body’s weakness and its capacity. The second view is that of Mulla Sadra to the effect that [natural] death occurs due to the soul’s substantial motion and its reaching an stage of perfection. That is, the soul achieves – in some stages of its motion – the existential independence, its attachment to the body and its management of the body is cut off, and it comes to the moment of death. According to the well-known view, the reason for corruption of one’s constitution and body’s death is the failure of the nourishing faculty, but there is disagreement on the reason for this failure. Mulla Sadra rejects all views in this regard and maintains that the reason for natural death of one’s body is merely the soul’s perfection. In the present study, the authors use a descriptive-analytical method to analyze and investigate the two aforementioned views. The privilege of the present study is that, firstly, it offers new and comprehensive reviews about Mulla Sadra’s view and, secondly, it explains the reason for non-artificial (i.e. natural) death by relying on the discussions of the divine decree and ordinance.

کلیدواژه‌ها [English]

  • non-artificial death
  • natural death
  • Mulla Sadra
  • reason of death
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1404ق)، الطبیعیات الشفا، قم: کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی.
ـــــــــــــــــــــــــــ (2005م)، القانون فی الطب، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
ابن‌فارس، احمد (1404ق)، معجم مقاییس اللغه، تحقیق عبدالسلام محمد هارون، ج 6، قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
خمینی، روح‌الله (1392)، تقریرات فلسفه، تهیه سید عبدالغنی اردبیلی، قم: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
سهروردی، یحیی (1375)، مجموع مصنفات شیخ اشراق، تصحیح هانری کربن و سید حسین نصر، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (۱۳۵۴)، المبدأ و المعاد، تهران: انجمن حکمت و فلسفه.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (۱۳۶۶ الف)، شرح اصول الکافی، ج 1، تصحیح محمد خواجوی، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (۱۳۶۶ ب)، تفسیر القرآن الکریم، ج 6، قم: بیدار.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1375)، الاسفار الاربعه، شرح محمدتقی مصباح یزدی، ج 8، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1378)، المظاهر الالهیه، تصحیح آیت‌الله سید محمد خامنه‌ای، تهران: بنیاد حکمت صدرا.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1381)، زاد المسافر، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (۱۳۹۳)، الشواهد الربوبیه فی المناهج السلوکیه، با حاشیه ملا هادی سبزواری، قم: بوستان کتاب.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (۱۴۲۲ق)، شرح الهدایة الاثیریة، تصحیح مصطفی فولاد کار، بیروت: التاریخ العربی.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (۱۴۲۵ق)، الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعة، قم: طلیعة النور.
طباطبایی، محمدحسین (۱۳۸۴)، تفسیر المیزان، تهران: دار الکتب الاسلامیه.
ــــــــــــــــــــــــ (۱۳۹۲)، نهایة الحکمه، تعلیقه غلامرضا فیاضی، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
کلینی، محمد بن یعقوب (1430ق)، الکافی، قم: مرکز دار الحدیث.